PROGRAM DZIAŁALNOŚCI
ŚRODOWISKOWEGO DOMU SAMOPOMOCY
DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI W SZAROWOLI
TYP A, TYP B I TYP D
Opracowano o następujące akty prawne:
Adresaci:
Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Szarowoli jest ośrodkiem wsparcia i stanowi jednostkę organizacyjną pomocy społecznej pobytu dziennego. Jest ogniwem oparcia społecznego 32 osób, przeznaczonym dla następującej grupy odbiorców:
- dla osób przewlekle psychicznie chorych - typ A
- dla osób z niepełnosprawnością intelektualną - typ B
- dla osób ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi – typ D.
Obszar realizacji programu:
Obszar realizacji programu to teren Gminy Tomaszów Lubelski, a w uzasadnionych przypadkach,
na podstawie porozumień zawartych z jednostkami samorządów terytorialnych, także teren innych gmin.
Źródło finansowania:
Finansowanie Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi
w Szarowoli jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej. Dom jest jednostką organizacyjną Gminy Tomaszów Lubelski i posiada odrębny rachunek bankowy. Dotacja na funkcjonowanie Domu przekazywana jest z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego do Urzędu Gminy w Tomaszowie Lubelskim, który przekazuje ją do Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi
w Szarowoli.
Partnerami w szczególności są:
Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, Wydział Polityki Społecznej Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, Delegatura LUW w Zamościu, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie;Urząd Gminy w Tomaszowie Lubelskim; Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tomaszowie Lubelskim; Urząd Gminy w Jarczowie; Urząd Miasta Tomaszów Lubelski; Ośrodki Pomocy Społecznej: Miejski Tomaszów Lubelski i Gminny Jarczów; Lubelskie Forum Środowiskowych Domów Samopomocy; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim; Szpital Psychiatryczny w Radecznicy; Poradnia Zdrowia Psychicznego w Tomaszowie Lubelskim; Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej: Poradnia Rodzinna i Centrum Zdrowia w Tomaszowie Lubelskim; Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy
w Tomaszowie Lubelskim; Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Tomaszowie Lubelskim; Wiejski Dom Kultury w Majdanie Górnym; Gminny Ośrodek Kultury
w Podhorcach; Parafia Rzymsko - Katolicka pod wezwaniem Krzyża Świętego w Szarowoli;
ZUS Tomaszów Lubelski, Biłgoraj; KRUS w Tomaszowie Lubelskim; PUP Tomaszów Lubelski; Olimpiady Specjalne Polska; Zespół Szkół Publicznych w Szarowoli; Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Lubelskim; Zespół Szkół Publicznych w Majdanie Górnym; organizacje pozarządowe; rodziny, opiekunowie i inne osoby bliskie; inne osoby lub podmioty działające na rzecz integracji społecznej uczestników.
Cele funkcjonowania Domu:
- utrzymanie uczestników w ich naturalnym środowisku oraz rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia,
- reprezentowanie interesów niepełnosprawnych w społeczności lokalnej oraz kształtowanie akceptującej postawy otoczenia wobec nich,
- dążenie do pełnej integracji społecznej osób niepełnosprawnych poprzez ich czynne i aktywne uczestnictwo w życiu politycznym, kulturalnym i społecznym w lokalnym środowisku,
- prowadzenie rehabilitacji społecznej i zawodowej, rozumianej jako zespół działań zmierzających do osiągnięcia przez użytkowników poprawy jakości życia, samodzielnego funkcjonowania
oraz powstrzymania postępującej regresji poprzez zapewnienie wsparcia psychologicznego
i terapeutycznego,
- rozwijanie i podtrzymywanie umiejętności wykonywanych czynności dnia codziennego, celem zapobiegania nawrotom społecznej dekompensacji.
Priorytetowe kierunki działań terapeutycznych Domu obejmują:
Praca terapeutyczna Domu realizowana będzie poprzez:
- cykliczną organizację spotkań integracyjnych, imprez o charakterze kulturalno – oświatowych, sportowych,
- udział w wyjazdowych spotkaniach integracyjnych, konkursach, festiwalach.
- współpraca z organizacjami pozarządowymi, placówkami oświatowymi i innymi organizacjami, instytucjami i osobami działającymi na rzecz integracji społecznej lub świadczącymi usługi
dla osób niepełnosprawnych.
Realizacja celów i zadań:
Zajęcia prowadzone będą w następujących pracowniach:
ü pracowni plastycznej,
ü pracowni gospodarstwa domowego,
ü pracowni sportu i rekreacji,
ü pracowni przysposabiającej do życia.
Instruktorzy terapii zajęciowej/ terapeuci dostosowują treści, metody i organizację zajęć
do możliwości psychofizycznych uczestników. Każdy uczestnik traktowany jest indywidualnie, podmiotowo. Dla każdego uczestnika opracowywany jest Indywidualny Plan Postępowania Wspierająco – Aktywizujący zgodnie z jego potrzebami i możliwościami psychofizycznymi. Postępowanie wspierające jest zindywidualizowane i oparte na elastycznym, długotrwałym procesie terapeutycznym.
TYP A - dla osób przewlekle psychicznie chorych
Program działalności – oferta dla uczestników Domu typu A jest skierowana do osób przewlekle psychicznie chorych. Doświadczenie choroby psychicznej wiąże się z poczuciem wyobcowania
i osamotnienia oraz z trudnościami w kontaktach z innymi ludźmi. Osoby te niechętnie podejmują jakiekolwiek działania. Tracą wiarę we własne możliwości. Trudno jest im znaleźć miejsce,
w którym mogliby dzielić się swoimi przeżyciami i pomysłami.
Dom typu A W swoim programie działalności zakłada następujące cele:
- zwiększenie pewności siebie i poczucia własnej wartości w kontaktach z innymi ludźmi,
- zwiększenie aktywności poprzez nabycie umiejętności radzenia sobie z chorobą psychiczną,
- zapewnienie możliwości dzielenia się swoimi przeżyciami oraz poszukiwaniem rozwiązań,
- poprawę wzajemnych relacji interpersonalnych,
- integrację społeczną,
- zmianę postrzegania i wizerunku osób niepełnosprawnych w środowisku bez względu
na przyczynę niepełnosprawności.
Dom typu A realizuje swoje cele poprzez stosowanie różnorodnych form zajęć indywidualnych
i grupowych dostosowanych do potrzeb i możliwości uczestnika, jak również do możliwości organizacyjnych i finansowych.
Program działania Domu typu A przewiduje następujące obszary działania i formy zajęć:
- terapia zajęciowa w pracowniach: plastycznej, sportu i rekreacji, gospodarstwa domowego, przysposabiającej do życia z wykorzystaniem różnych metod pracy, mająca na celu ujawnienie
i rozwijanie zdolności uczestników w danej dziedzinie, poprawę percepcji, skupienia, wzrost poczucia własnej wartości,
- trening funkcjonowania w codziennym życiu w tym:
- trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów,
- trening umiejętności komunikacyjnych,
- trening umiejętności spędzania czasu wolnego,
- poradnictwo psychologiczne,
- poradnictwo psychiatryczne,
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,
- praca socjalna: w środowisku, w Środowiskowym Domu Samopomocy dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Szarowoli,
- pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych,
- terapia ruchowa – w tym zajęcia sportowe, turystyka i rekreacja oraz zajęcia z trenerem sportowym,
- niezbędna opieka.
Założone efekty działańterapeutycznych oraz treningów u uczestników:
Kierunki rozwoju:
Dla prawidłowego funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Szarowoli niezbędne jest podejmowanie następujących działań:
TYP B- dla osób z niepełnosprawnością intelektualną
Program działalności – Dom typu B jest placówką pobytu dziennego dla osób
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, znacznym i umiarkowanym, a także osób
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, jeżeli jednocześnie występują inne zaburzenia, zwłaszcza neurologiczne.
Oferta Domu typu B wychodzi naprzeciw potrzebom osób z niepełnosprawnością intelektualną, które potrzebują środowiskowego wsparcia z uwzględnieniem terapii społecznej dającej im możliwość funkcjonowania w grupie, aktywnego spędzania czasu, rozwijania umiejętności z zakresu samoobsługi oraz zaradności życiowej. Program ukierunkowany jest na rozwój indywidualny osób
z niepełnosprawnością intelektualną poprzez przygotowanie ich do niezależnego i godnego życia
oraz zapewnienia im właściwego miejsca w rodzinie i społeczeństwie.
Dom typu B w swoim programie zakłada następujące cele:
- wyposażenie osób z niepełnosprawnością intelektualną w podstawowe umiejętności
i wiadomości,
- wyrobienie u uczestników samodzielności w zakresie zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i zaradności życiowej,
- poprawę wzajemnych relacji interpersonalnych,
- zapobieganie powstawaniu nowych niepełnosprawności,
- integrację społeczną,
- aktywizowanie uczestników zajęć, rozwijanie ich zainteresowań, indywidualnych uzdolnień, poprzez aktywny udział w różnorodnych zajęciach terapeutycznych,
- praca nad zwiększaniem poczucia własnej wartości w kontaktach z innymi ludźmi,
- wszechstronne wsparcie uczestników i ich rodzin,
- zmianę postrzegania i wizerunku osób niepełnosprawnych w środowisku bez względu
na przyczynę niepełnosprawności.
Cele realizowane są poprzez stosowanie różnorodnych form zajęć indywidualnych i grupowych dostosowanych do potrzeb i możliwości uczestników oraz do możliwości organizacyjnych
i finansowych Domu.
Program działania Domu typu B przewiduje następujące obszary działania i formy zajęć:
- terapia zajęciowa w pracowniach: plastycznej, sportu i rekreacji, gospodarstwa domowego, przysposabiającej do życia z wykorzystaniem różnych metod pracy, mająca na celu ujawnienie
- i rozwijanie zdolności uczestników w danej dziedzinie, poprawę percepcji, skupienia, wzrost poczucia własnej wartości,
- trening funkcjonowania w codziennym życiu w tym:
- trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów,
- trening umiejętności komunikacyjnych,
- trening umiejętności spędzania czasu wolnego,
- poradnictwo psychologiczne,
- poradnictwo psychiatryczne,
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,
- praca socjalna: w środowisku, w Środowiskowym Domu Samopomocy,
- pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych,
- terapia ruchowa – w tym zajęcia sportowe, turystyka i rekreacja oraz zajęcia z trenerem sportowym,
- niezbędna opieka.
Założone efekty działańterapeutycznych oraz treningów u uczestników:
Kierunki rozwoju:
Dla prawidłowego funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Szarowoli niezbędne jest podejmowanie następujących działań:
TYP D - dla osób ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi
Program działalności – oferta dla uczestników Domu typu D jest skierowana dla osób ze spektrum autyzmu lub niepełnosprawnościami sprzężonymi. Niepełnosprawność sprzężona to stan, w którym występują ograniczenia umysłowe lub psychiczne połączone z zaburzeniami natury somatycznej,
co ogranicza bądź uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie jednostki w środowisku. Niepełnosprawność sprzężona to niepełnosprawność wieloraka, złożona, w przebiegu której stwierdza się co najmniej dwie przyczyny niepełnosprawności wywołanej czynnikami endo- i egzogennymi powstałymi na różnych etapach życia, w tym życia prenatalnego. W przypadku osób ze spektrum autyzmu zasadniczą różnicą jest koncentracja na przedmiotach i obiektach, nie na człowieku. Często bywa to też odmienna wrażliwość sensoryczna, czyli nadwrażliwość lub niedowrażliwość ośrodkowego układu nerwowego.
Dom typu D w swoim programie działalności zakłada następujące cele:
- zapewnienie komunikacji obopólnej, zrozumienia, nauki odmiennych kodów,
- zapewnienie w razie potrzeby pracy z logopedą,
- zapewnienie zajęć m.in. z alpakoterapii czy dogoterapii,
- zapewnienie uwagi skierowanej na człowieka i jego potrzeby oraz chęci poznania go, rozpoznawanie potrzeb,
- zapewnienie miejsca, gdzie można się wyciszyć, można czuć się bezpiecznie,
- bardzo ważne jest wytyczenie jasnych zasad, granic tego, co wolno robić, a czego nie,
- ustalenie codziennego, dokładnego planu zajęć – żeby uczestnicy wiedzieli, jakie w danym dniu będą kolejne zadania (w przypadku osób ze spektrum autyzmu),
- zapobieganie alienacji dorosłych osób z autyzmem w czterech ścianach rodzinnego domu,
- zmianę postrzegania i wizerunku osób niepełnosprawnych w środowisku bez względu
na przyczynę niepełnosprawności,
- integrację społeczną,
- wzmacnianie wiary w możliwości i wartość każdego człowieka oraz kreowanie pozytywnego myślenia,
- rozwijanie empatii,
- stymulowanie ogólnego rozwoju osoby z niepełnosprawnością sprzężoną,
- podtrzymywanie i rozwijanie już nabytych umiejętności radzenia sobie w życiu codziennym,
- usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej,
- wzbogacanie zasobu słownictwa i pamięci słownej,
- ćwiczenia motoryczne, manualne,
- rozwijanie funkcji poznawczych,
- motywowanie do podjęcia aktywności własnej,
- zapewnienie możliwości dzielenia się swoimi przeżyciami oraz poszukiwaniem rozwiązań,
- poprawę wzajemnych relacji interpersonalnych.
Dom typu D realizuje swoje cele poprzez stosowanie różnorodnych narzędzi potrzebnych do pracy m.in. komunikację obrazkową. Kolejnym punktem obowiązkowym jest miejsce wyciszeń, z którego w każdej chwili można skorzystać, gdy pojawi się potrzeba, trudna sytuacja. Bardzo ważne jest, aby terapeuci nie zmieniali się zbyt często, aby nie były to przypadkowe osoby w tej roli. Przy niewłaściwym podejściu mogłoby dojść do wzmocnienia negatywnych zachowań przez nieumiejętne traktowanie.
Program działania Domu typu D przewiduje następujące obszary działania i formy zajęć:
- terapia zajęciowa w pracowniach: plastycznej, sportu i rekreacji, gospodarstwa domowego, przysposabiającej do życia z wykorzystaniem różnych metod pracy,
- oprócz pomieszczeń ogólnodostępnych, przeznaczonych do wspólnych aktywności społecznych oraz do aktywności fizycznej zajęcia odbywają się w specjalnie przygotowanej pracowni
dla osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub spektrum autyzmu,
- trening funkcjonowania w codziennym życiu w tym:
- trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów,
- trening umiejętności komunikacyjnych, w tym z wykorzystaniem alternatywnych
i wspomagających sposobów porozumiewania się, w przypadku osób z problemami
w komunikacji werbalnej,
- trening umiejętności spędzania czasu wolnego – bardzo ważne są przerwy w zajęciach, można ustalać stałe metody relaksowania się po skończonym zadaniu, np. słuchanie muzyki, masaż.
- poradnictwo psychologiczne,
- poradnictwo psychiatryczne,
- pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,
- praca socjalna: w środowisku, w Środowiskowym Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Szarowoli,
- pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych,
- terapia ruchowa – zapewnienie zindywidualizowanej opieki uwzgledniającej m.in. potrzebę aktywności ruchowej,
- niezbędna opieka.
Założone efekty działańterapeutycznych oraz treningów u uczestników:
Kierunki rozwoju:
Dla prawidłowego funkcjonowania Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Szarowoli niezbędne jest podejmowanie następujących działań:
KRYTERIA OCENY REALIZACJI PROGRAMU:
Ocena efektów dokonywana jest w oparciu o dokumentację indywidualną oraz zbiorczą uczestników.
Dokumentację indywidualną uczestnika stanowi: kopia decyzji kierującej do Domu, kopia orzeczenia
o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, Indywidualny Plan Postępowania Wspierająco – Aktywizującego opracowany na określony przedział czasowy, okresowa ocena uczestników dokonywana raz na pół roku, zaświadczenia lekarskie, opinie specjalistów, notatki pracowników zespołu wspierająco – aktywizującego dotyczące aktywności uczestnika, jego zachowań, motywacji do udziału
w zajęciach oraz inne dokumenty niezbędne i mające zastosowanie przy opracowywaniu IPPWA.
Dokumentacja zbiorcza zawiera: ewidencję uczestników, do której wpisuje się: imię i nazwisko uczestnika, datę i miejsce urodzenia wraz z numerem PESEL, adres zamieszkania i numer telefonu uczestnika, imię i nazwisko opiekuna, adres zamieszkania i numer telefonu opiekuna, datę przyjęcia uczestnika do Domu, okres i przyczynę dłuższej niż dwutygodniowej nieobecności w Domu, inne informacje związane ze stanem zdrowia uczestnika, w zakresie niezbędnym z punktu widzenia organizacji i funkcjonowania Domu; obecności uczestników w Domu potwierdzane są na liście codziennie podpisem przez uczestników bądź upoważnionego pracownika. Codziennie, na bieżąco pracownicy zespołu wspierająco – aktywizującego dokumentują swoją pracę w dziennikach zajęć w których odnotowuje się prowadzone zajęcia, do których wpisuje się imiona i nazwiska uczestników, plan zajęć wspierająco – aktywizujących, imiona i nazwiska osób prowadzących zajęcia, tematykę zajęć i sposób realizacji, ewentualne uwagi o realizacji zajęć i aktywności uczestników, ważne z punktu widzenia przebiegu IPPWA.
MONITORING I EWALUACJA:
Miesięczne informacje z działalności Domu, roczne sprawozdania merytoryczne i finansowe, dane jakościowe i ilościowe – spotkania, obserwacje, analizy Indywidualnego Planu Postępowania Wspierająco – Aktywizującego, kryteria efektów bezpośredniej pracy z adresatami programu
oraz realizacja rocznego planu pracy (szczegóły realizacji Programu zawiera Plan Pracy Środowiskowego Domu Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi rokrocznie opracowywany i ewaluowany).